Moliyaviy bozorlar yana beqarorlikka yuz tutdi. Dollar keskin ralli qildi va bu yapon yenasi, yevro hamda Shveytsariya frankining pasayishiga olib keldi, ammo bu sirt ostida xavotirli belgilar mavjud. Apple aksiyalari boj tahdidlari ostida pasayishda davom etmoqda. Tesla esa Yevropada mavqeini yo'qotmoqda, bu esa Elon Muskni nazoratni qayta qo'lga olishga undamoqda. Shu bilan birga, Eli Lilly kompaniyasi og'riqni kamaytiruvchi, ammo opioid bo'lmagan dori kelajagiga 1 milliard dollar tikmoqda. Quyidagi maqolada bozorning o'zgaruvchan sharoitida foyda olishni istaganlar uchun to'rt savdo g'oyasi keltirilgan.
Dollar rallisi: qisqa muddatli g'alaba yoki bo'ron oldidan tinchlik?
Seshanba kuni dollar asosiy valyutalar savatchasiga nisbatan sezilarli ustunlikka erishdi. Bu harakat ayniqsa yapon yenasiga nisbatan aniq bo'ldi, biroq yevro va frank ham kuchli pasayishni boshdan kechirdi. Bu rallining ortida mahalliy makroiqtisodiy signallardan tortib AQSh davlat qarzining oshib borishi, proteksionizm kuchayishi va investorlar ishonchining pasayishigacha bo'lgan murakkab omillar turibdi. Ushbu maqolada dollar kuchayishining sabablarini, bu harakatning barqarorligini va eng muhimi, treyderlar bu volatillikdan qanday foyda olishi mumkinligini ko'rib chiqamiz.
Seshanba kuni AQSh dollari yana bozor e'tibor markaziga aylandi va bir nechta asosiy valyutalarga nisbatan kuchaydi. USD/JPY jufti 1% dan ortiq o'sib, 144.28 darajaga yetdi.
Bu keskin harakatga sabab Yaponiyaning juda uzoq muddatli obligatsiyalar emissiyasini qisqartirishi mumkinligi haqidagi xavotir bo'ldi. Yaponiyada yuqori daromadlilik va an'anaviy xaridorlar — sug'urta kompaniyalari va pensiya fondlarining talabining pasayishi fonida moliya vazirligi qarz strategiyasiga o'zgartirishlar kiritishni ko'rib chiqayotgani aytilmoqda. Bu esa yenadan chiqishga olib kelib, dollarning barqaror va yuqori daromadli aktiv sifatida jozibasini oshirdi.
Dollar uchun qo'shimcha ijobiy omil bu AQShda kutilganidan yuqori chiqqan iste'molchilar ishonchi bo'ldi, bu esa qisqa muddatda taktika asosida dollar xarid qiluvchi investorlar sonini ko'paytirdi.
Shu bilan birga, Fransiyada inflyatsiya darajasining 2020-yil dekabrdan beri eng past ko'rsatkichga tushib ketgani yevroning 0.46% ga 1.1335 gacha pasayishiga olib keldi. Yevrozonadagi siyosiy noaniqliklar kuchli bo'lib turgan bir paytda, bu omil valyutaga bosimni oshirdi. Hatto Trampning Yevropa importlariga nisbatan 50% bojlarni joriy etmasligi haqidagi bayonoti ham bu tendensiyani o'zgartira olmadi — bozorlar sarlavhalarga emas, balki fundamentallarga e'tibor qaratmoqda.
Xuddi shunday holat Shveytsariya franki bilan ham yuz berdi: dollar frankga nisbatan 0.77% ga ko'tarilib, 0.827 darajani tashkil etdi. Shveytsariya milliy banki vitse-prezidenti Martin Schlegel inflyatsiya vaqtinchalik manfiy ko'rsatkichga tushishi mumkinligini tan olgani va bunga xotirjam munosabat bildirgani, bankning yumshoq pul-kredit siyosatini davom ettirish niyatini anglatdi, bu esa dollarni ehtiyotkor investorlar uchun yanada jozibali qildi.
Shunga qaramay, dollarning kuchayishi mustahkam yoki kafolatlangan emas, balki boshqa valyutalarning zaifligi tufayli yuzaga kelgan vaqtinchalik ta'sirdir. AQShning federal byudjet defitsiti kengayishda davom etmoqda, Kongressda ko'rib chiqilayotgan xarajat va soliqqa oid qonunchilik esa milliy qarzni trillionlab dollarga oshirishi mumkin.
Hatto mo''tadil optimistik tahlilchilar ham joriy choralar AQShni barqaror fiskal yo'nalishga qaytara olishiga ishonmaydi. Shu bilan birga, AQSh proteksionizm tomonga keskin burilmoqda, bu esa nafaqat global savdo, balki dunyo zaxira valyutasi sifatida dollarning uzoq muddatli barqarorligi uchun ham xavf tug'diradi.
Bu holatlar treyderlardan strategik yondashuvni talab qiladi. Qisqa muddatda, dollarni yenaga va frankka nisbatan sotib olish foydali bo'lishi mumkin, ayniqsa, agar Yaponiyada daromadlilik bosim ostida qolsa va SNB yumshoq siyosatni davom ettirsa.
Yevroga kelsak, bu yerda kutish strategiyasi afzal: past inflyatsiya valyutani pasaytirishda davom etishi mumkin, biroq Yevropa Ittifoqidan kuchli siyosiy signal yoki iqtisodiy ma'lumotlarda kutilmagan o'zgarish bu prognozni o'zgartirishi mumkin.
O'rta muddatda esa foydani fiksatsiya qilish va pozitsiyalarni qayta baholash foydali bo'ladi, ayniqsa AQShdagi fiskal va qarzga oid xavotirlar fonida dollarning zaiflashuvi ehtimoli oshayotgan bo'lsa.
Apple bosim ostida: boj tahdidlari aksiyalar sotuvini kuchaytirmoqda
Apple yana siyosiy nishonda. Kompaniya aksiyalari pasayishda davom etmoqda, investorlar xavotirda, bozor esa kutmoqda: Trampning savdo ritorikasi real tahdidga aylanadimi yoki shunchaki sarlavha sifatida yo'qolib ketadimi? Ushbu maqolada Apple qanday qilib foyda va geosiyosat orasida muvozanat izlayotgani, tahlilchilar nima kutayotgani, vaziyat nima sababdan cho'zilishi mumkinligi hamda treyderlar qanday foyda olishi mumkinligi tahlil qilinadi.
Apple aksiyalari o'tgan haftani 3% pasayish bilan yakunladi va bu 2022-yil yanvaridan buyon eng uzoq — ketma-ket 8 kunlik pasayish bo'ldi. 2025-yil boshidan beri kompaniya aksiyalari 22% ga tushib ketdi, bu esa "Ajoyib Yettilik" (Magnificent Seven) ichida eng yomon ko'rsatkich hisoblanadi.
Bu pasayishning asosiy sababi — Tramp ma'muriyatining yangi boj solish tahdidlari. O'tgan hafta AQSh prezidenti agar Apple iPhone ishlab chiqarishni AQShga ko'chirmasa, 25% import boji joriy etilishini aytdi.
Bozor zudlik bilan reaksiya bildirdi. Garchi juma kunidagi pasayish nisbatan yumshoq bo'lsa-da, xavotir hali tarqalmagan. Apple'ning volatillik indeksi (Apple VIX) hafta davomida 30% ga oshdi, aksiyalar esa muhim texnik qo'llab-quvvatlash darajalarini yorib o'tdi, lekin hali ham haddan tashqari sotilgan hududdan yuqorida — bu esa pasayish davom etishi mumkinligini anglatadi.
Ba'zi tahlilchilar Trampning bojlarini joriy etishiga shubha bilan qarashsa-da, shunchaki bu ssenariy muhokamasi bozor ishonchiga jiddiy ta'sir ko'rsatmoqda. Haris Khursheed qayd etganidek, agar bojlar amalda qo'llanilmasa ham, noaniqlikning o'zi investorlar kayfiyatini tushiradi. Bozorlar ayniqsa Oq Uy tomonidan kelayotgan noaniqlikka nisbatan sezgir.
Apple murakkab bir senariyda qolgan: u yoki bojlarga rozi bo'lib foydasidan voz kechadi, yoki xarajatni iste'molchiga o'tkazib, talabning pasayishiga duch keladi — ayniqsa o'sish sekinlashgan, yangi mahsulotlar omadsiz chiqqan va sun'iy intellekt bo'yicha taraqqiyot zaif bo'lgan bir vaqtda. Kompaniyaning harakat doirasi toraymoqda, va har qanday strategik o'zgarish boshqa zaif tomonlarni kuchaytirishi mumkin.
"Mahsulotni shunchaki AQShda yig'" degan g'oya oddiy eshitilsa-da, Bloomberg'ning hisob-kitobiga ko'ra, iPhone'ni AQShda yig'ish ishlab chiqarish xarajatlarini 90% dan ko'proqqa oshiradi va yakuniy narx $3,500 dan yuqoriga ko'tariladi. Wedbush buni "ertak" deb atagan, Wells Fargo esa foydani saqlab qolish uchun har bir qurilma narxini $250–$300 ga oshirish kerakligini aytmoqda. Citigroup yalpi foyda marjasining 130 punktga, Bloomberg esa 300–350 punktga pasayishini bashorat qilmoqda. Bu ham yetmagandek, butun yetkazib berish zanjiri muammosiz ko'chiriladi degan taxmin ham haqiqatdan yiroq.
E'tiborlisi, Tramp tahdidlarini faqat Apple'ga emas, AQShdan tashqarida ishlab chiqarilgan barcha smartfonlarga nisbatan ilgari surgan. Bu esa vaqtincha Apple uchun afzallik yaratishi mumkin: yetkazib berish zanjiri ustidan kuchli nazorat va yetkazib beruvchilar bilan mustahkam aloqalar tufayli kompaniya raqobatchilarga qaraganda tezroq moslasha oladi. Biroq hatto bunday ssenariyda ham Apple foyda, marja va investor ishonchidan jiddiy yo'qotishlar ko'rishi ehtimoldan holi emas.
Treyderlar uchun bu holat bir nechta qaror nuqtalarini taqdim etmoqda. Apple aksiyalarining keskin pasayishi va davom etayotgan noaniqlik spekulyativ qaytish savdolaridan tortib, portfellarni qayta muvozanatlashga qadar bo'lgan yondashuvlarni o'ylab ko'rishga undamoqda.
Geosiyosiy xavflar kuchayib borayotgan, foyda prognozlari pasayib borayotgan fon treyderlarni qisqa va uzoq muddatli ekspozitsiyalarni qayta baholashga majbur qilmoqda. Eng muhimi esa endi sarlavhalar emas, balki amaldagi siyosiy harakatlar, baholashlarni qayta ko'rib chiqish va Apple'ning o'zi qanday harakat qilishi aksiyalarning keyingi harakatini belgilab beradi.
Bozor harakatlaridan foyda olishni istaysizmi? Hali kech emas — InstaForex bilan hisob oching va mobil ilovamizni yuklab oling. Bozor yangiliklarini o'qib o'tirgan paytda siz savdoga kirib daromad olishingiz mumkin.
Tesla Yevropada pozitsiyasini yo'qotmoqda, biroq Mask qaytishga va'da bermoqda
Tesla'ning Yevropadagi savdosi 2024-yil aprelida o'tgan yilning shu davriga nisbatan 49% ga kamaydi, holbuki butun mintaqada elektromobillarga bo'lgan talab 27.8% ga oshgan edi. Bunday sharoitda Elon Maskning Model Y'ga bo'lgan qiziqishni qayta tiklashga urinishi strategik burilishdan ko'ra cho'kayotgan kemani yuzaki ta'mirlashga o'xshab qoldi. Ushbu maqolada Tesla nima sababdan Yevropada o'z pozitsiyalarini yo'qotayotganini, qaysi raqobatchilar kuchayib borayotganini va bu treyderlar uchun qanday imkoniyatlar ochishini ko'rib chiqamiz.
Yevropa Ittifoqi, Buyuk Britaniya va EFTA davlatlarida 2024-yil aprel oyida yangi avtomobil ro'yxatdan o'tkazishlar soni 1.07 million donani tashkil etdi, bu esa o'tgan yilga nisbatan 0.3% ga kam. Mart oyida bu ko'rsatkich 2.8% ga oshgan edi. Biroq umumiy rasm unchalik salbiy emas: an'anaviy avtomobillar savdosi susaygan bo'lsa-da, elektrlashtirilgan segment jadal o'smoqda.
EV, gibrid va plug-in gibridlar hozirda Yevropa Ittifoqidagi barcha yo'lovchi avtomobillarning 59.2% ini tashkil etmoqda — bu o'tgan yildagi 47.7% dan ancha yuqori. To'liq elektr avtomobillar (BEV) ro'yxatdan o'tkazilishi 26.4% ga, plug-in gibridlar (PHEV) 7.8% ga, oddiy gibridlar (HEV) esa 20.8% ga oshdi. Qisqacha aytganda, yevropaliklar borgan sari elektr transport vositalarini tanlamoqda, ammo Tesla'ni emas.
Amerikalik EV gigantining savdosi ketma-ket to'rtinchi oy pasayishda. Kompaniyaning Yevropadagi bozor ulushi 1.3% dan atigi 0.7% ga tushib ketdi. Ayniqsa aprel oyidagi pasayish keskin bo'ldi: Tesla savdosi 49% ga qisqardi, holbuki EV'ga umumiy talab 28% ga oshgan edi. Boshqacha aytganda, bozor ko'tarilmoqda, Tesla esa qulayapti.
Tesla'ning qulashiga bir necha sabablar bor — eng ko'zga ko'ringani Model Y'ning ta'sir qilmagan restaylingi bo'lsa, boshqalari murakkabroq: Elon Maskning siyosiy chiqishlari yevropalik jamoatchilikda salbiy reaksiya uyg'otmoqda. Natijada brend o'z jozibasini yo'qotmoqda va mahalliy ishlab chiqaruvchilarga hamda tez rivojlanayotgan xitoylik raqiblarga joy bo'shatmoqda.
Ammo Tesla Yevropada butkul yutqazdi degan daqiqada Elon Mask yana bozorga o'zining so'nggi so'zini aytmaganini eslatdi. Seshanba kuni u Tesla, X va xAI kompaniyalariga "super diqqat" qaratishini va shaxsan rahbarlik qilishni boshlashini aytdi.
Bozor bu bayonotni ijobiy signal sifatida qabul qildi: Tesla aksiyalari darhol deyarli 5% ga oshdi — bu esa investorlarning Maskni media yulduz emas, balki amaliy boshqaruvchilikka qaytishini juda xohlashini ko'rsatdi.
Albatta, bitta ijtimoiy tarmoq posti savdoni oshirmaydi va imijga yetgan zararni tiklamaydi, ammo u qisqa muddatli kutishlarni o'zgartirishi va salbiy dinamikani sekinlashtirishi mumkin.
Treyderlar uchun bu muhim burilish nuqtasidir: agar Mask chinakam qaytsa va kompaniyani faol boshqara boshlasa, bu avval kayfiyatni, keyinchalik esa moliyaviy natijalarni tiklaydi. Aks holda, ayniqsa kuchayib borayotgan raqobat fonida, Tesla'ning qisqarayotgan bozor ulushi aksiyalar bosim ostida qolishiga olib keladi va short pozitsiyalar uchun asosni kuchaytiradi.
Eng oqilona yondashuv hozircha — va'dalarga emas, real harakatlarga qarash. Agar "super diqqat" yaqin choraklarda natijalar bilan isbotlansa, ayniqsa asosiy bozorlarda, Tesla aksiyalari qayta tiklanishi mumkin. Ammo agar salbiy tendensiyalar davom etsa, pozitsiyalarni qayta ko'rib chiqish vaqti kelgan bo'ladi.
Lilly 1 milliard dollarga og'riqni yengil boshqarishga pul tikmoqda: farmatsevtika giganti opioid bo'lmagan yo'nalishga kiryapti
Eli Lilly surunkali og'riqni opioidsiz davolash sohasida katta istiqbolga ega bo'lgan yo'nalishga strategik qadam qo'ymoqda — kompaniya 1 milliard dollarlik bitim e'lon qildi. Ushbu farmatsevtika giganti neyrologiya yo'nalishidagi pozitsiyasini mustahkamlash uchun xususiy biotexnologik kompaniya SiteOne Therapeutics'ni sotib olmoqchi. Quyida ushbu xarid ortidagi sabablar va treyderlar uchun qanday imkoniyatlar ochilishi haqida so'z yuritamiz.
AQShda joylashgan Eli Lilly kompaniyasi SiteOne Therapeutics'ni sotib olish rejasini e'lon qildi. Bu kompaniyaning asosiy dori nomzodi — STC-004 — hozirda 2-bosqich klinik sinovlarga tayyorlanmoqda.
Ushbu dori og'riqni opioidlarsiz, ya'ni qaramlikka olib kelmaydigan tarzda yengillashtirishga mo'ljallangan. Bu esa opioidlar bilan bog'liq yomon obro' va moliyaviy xavflar fonida juda muhim yutuq hisoblanadi.
Bitim doirasida Lilly kompaniyasi boshlang'ich to'lov va reglament va tijorat ko'rsatkichlariga bog'liq bo'lgan bosqichma-bosqich to'lovlarni amalga oshiradi. Bitimning umumiy qiymati 1 milliard dollarga yetishi mumkin va bu Lilly'ning neyrologiya yo'nalishidagi eng yirik investitsiyalaridan biriga aylanadi. Bitim kompaniyaning moliyaviy prognozlariga kiritiladi va GAAP standartlariga muvofiq hisobga olinadi.
Eli Lilly'ning Neyrofanda tadqiqot bo'yicha vitse-prezidenti Mark Mintun bu haqda quyidagicha izoh berdi: kompaniya yangi avlod og'riqni davolash vositalariga jiddiy e'tibor qaratmoqda va STC-004 strategik yo'nalishga to'liq mos keladi.
SiteOne kompaniyasi bosh direktori Jon Malkehi o'z jamoasi o'n yildan ortiq vaqt davomida xavfsiz, opioid bo'lmagan og'riqni kamaytirish vositalarini ishlab chiqishga bag'ishlaganini ta'kidladi va Lilly bu loyihani yakuniga yetkaza olishiga ishonishini bildirdi. SiteOne hali bozorda hech qanday mahsulotni taqdim etmagan bo'lsa-da, ularning Nav1.8 inhibitorlariga asoslangan platformasi yirik farmatsevtika kompaniyalari orasida ilgari ham katta qiziqish uyg'otgan edi.
AQShda opioid qaramligiga qarshi kurash va alternativ og'riqni kamaytirish vositalariga bo'lgan talab ortib borayotgan bir paytda bu bitim ham vaqtida, ham strategik jihatdan to'g'ri bo'lib chiqdi. Bu, ayniqsa, farmatsevtika sanoatidagi eng yirik bozorlaridan biri bo'lgan og'riqni kamaytirish segmentida texnologik yangiliklarning kamligi fonida muhimdir.
Eli Lilly uchun bu, shuningdek, hozirgacha asosan diabet va onkologiya yo'nalishlariga qaratilgan portfelni diversifikatsiya qilish yo'lidagi qadamdir. Markaziy asab tizimi (CNS) bo'yicha raqobat kuchayib borayotgan sharoitda, opioid bo'lmagan og'riq dori vositalariga strategik kengayish kompaniya uchun yangi o'sish dvigateliga aylanishi mumkin.
Ushbu e'lon ortidan Lilly aksiyalari deyarli 1% ga oshdi — bu STC-004 hali dastlabki bosqichda bo'lishiga qaramay, bozor tomonidan ijobiy qarshi olingan ehtiyotkor yuksalishdir. Shunday bo'lsa-da, bu allaqachon treyderlar uchun muhim signal: Lilly faqat tadqiqotlarni davom ettirmayapti, balki yuqori talabli sektorlarga jasorat bilan investitsiya qilmoqda.
Agar STC-004 hech bo'lmaganda kutilyotgan natijalarning bir qismini bersa, Lilly butunlay yangi dorilar toifasida yetakchi pozitsiyani egallashi mumkin. Bu esa, ayniqsa klinik sinovlardan ijobiy yangiliklar chiqqanda, o'rta muddatli aksiyalar o'sishini ta'minlashi mumkin. Farmatsevtika bozorini kuzatayotganlar uchun Lilly'ni portfelingizda asosiy e'tibor markaziga aylantirish vaqti keldi.
Bozorda hali yo'qmisiz? Unda ayni damda harakatga o'ting! InstaForex'da akkaunt oching va bizning mobil ilovamizni yuklab oling — bozor yangiliklari fonida savdo qilishni boshlang!
